Gabryś Zofia

pseudonim: "WERA"
 

Biografia

Gabryś Zofia

Córka Józefa Gabrysia i Katarzyny z d. Dusik.  Urodziła się 26 sierpnia 1921 roku w Bielanach w rodzinie chłopskiej. Tu uczęszczała do szkoły powszechnej. Ojciec Zofii uczestnicząc w I wojnie światowej jako starszy podoficer kawalerii, był orędownikiem powstania niepodległej Polski. Jego postawa nacechowana umiłowaniem ojczyzny, kształtowała patriotyczną świadomość rodziny. Po utracie wolności w 1939 roku nigdy nie pogodził się z przemocą najeźdźcy i trwając w tym uporze poświęcił swoje życie, ginąc od kul okupanta. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że jego córka Zofia zaraz w pierwszych latach okupacji zgłosiła swój akces do ruchu oporu. Początkowo było to działanie na rzecz wspomagania więźniów KL Auschwitz, obejmujące organizowanie ich dożywiania, dostarczania lekarstw, przygotowania ucieczek z obozu, przechwytywania uciekinierów i lokowanie ich w bezpiecznych miejscach, a następnie przeprowadzanie ich do innych miejscowości. W lipcu 1942 roku rodzina Gabrysiów została wysiedlona. Przewidując taki stan rzeczy, już przed czasem opuściła dom, unikając wywózki do Rzeszy i zamieszkała w Łękach u jednego z członków rodziny. Zofia w tym czasie (1942) wstąpiła do oddziału partyzanckiego „Sosienki”. Po złożeniu przysięgi występowała pod pseudonimem „Wera”. Przydzielono jej funkcję łączniczki oddziału. Dociera z meldunkami i korespondencją do Zatora, Czechowic, Bielska i Kalwarii Zebrzydowskiej, przewozi broń, ostrzega osoby „spalone” przed aresztowaniem. W październiku 1944 roku zostaje zdemaskowana i śledzona. Unika niemieckich organów bezpieczeństwa i nie przebywa w miejscu zameldowania. Lokum konspiracyjne znalazła w Kętach. Pech chciał, że 10 listopada 1944 roku wstąpiła do domu, by zabrać z sobą ciepłą bieliznę. W pewnym momencie uświadomiła sobie, że ich dom otaczają Niemcy. Natychmiast wyskoczyła przez okno. W chwilę później rzucił się do ucieczki jej ojciec, lecz został śmiertelnie ugodzony serią broni maszynowej. Zofię znaleziono stuloną w potoku pod nawisem brzegowym. Przewieziono ją, jej matkę i brata do oświęcimskiej placówki Gestapo i po wstępnym przesłuchaniu osadzono w obozie koncentracyjnym w bloku 11. 18 stycznia wraz z innymi więźniami została ewakuowana w tzw. marszu śmierci. Oderwała się od kolumny marszowej i zbiegła. Po wojnie zaczęło ją niepokoić NKWD a potem Urząd Bezpieczeństwa. Długi czas była inwigilowana, a w okresie referendum w 1946 roku zastosowano wobec niej areszt domowy. W 1947 roku Zofia założyła rodzinę. Mężem jej został Stanisław Domasik, kolega z czasów konspiracji. Zamieszkali w Oświęcimiu. Urodziło się im dwoje dzieci: Ryszard i Jolanta. W uznaniu zasług w niesieniu pomocy więźniom obozu koncentracyjnego i za działalność konspiracyjną odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Zwycięstwa i Wolności. 


Biogram przygotowany przez Bronisława Raja

Relacja

Galeria

Wideo

Audio

PartnerzyPartnerem Projektu jest Województwo Małopolskie