Jamróz Jan sierż.

pseudonim: "MACZUGA"
 

Biografia

Jamróz Jan sierż.

Syn Jana Jamroza i Katarzyny z Krupińskich. Urodzony w Bielanach 17 lutego 1905 roku. W 1917 roku ukończył 3 klasową Szkołę Powszechną w Bielanach. Pracował następnie w kopalni węgla kamiennego w Brzeszczach.
W wieku 20 lat wstąpił w związek małżeński z Teresą z Mertów. W 1926 roku wcielony został do służby czynnej Wojska Polskiego w 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie. W 1928 roku przeniesiony został do rezerwy w stopniu plutonowego. W październiku 1938 roku razem ze swoim pułkiem brał udział w akcji zaolziańskiej. Ogłoszona w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku mobilizacja uzupełniająca uniemożliwiła mu udział w walkach wojny obronnej. Nie godząc się z realiami okupacyjnymi, zaangażował się czynnie w działalność konspiracyjną, podejmując współpracę z kpt. Janem Barcikiem „Sołą" i przyjmując partyzancki pseudonim „Maczuga". Wiosną 1940 roku objął dowództwo nad drużyną dywersyjno-partyzancką Związku Walki Zbrojnej obwodu oświęcimskiego, liczącą około 12 ludzi. W wyniku rozbicia obwodu oświęcimskiego ZWZ/AK przez Gestapo w październiku 1942 roku drużyna Jamroza straciła sześciu żołnierzy. Po reorganizacji obwodu, wiosną 1943 roku awansowany został do stopnia sierżanta, obejmując jednocześnie stanowisko zastępcy dowódcy Zgrupowania Partyzanckiego „Sosienki". Wspólnie z kpt. Janem Wawrzyczkiem przyjmował przysięgę od partyzantów w sosnowym młodniku w Bielanach, od którego oddział przyjął swoją nazwę. Po dokonaniu podziału zgrupowania na kompanie, „Maczuga" objął dowództwo nad pierwszą z nich, pełniąc nadal funkcję zastępcy dowódcy oddziału. Po kolejnej reorganizacji stanął na czele 3 „oświęcimskiej" kompanii OP „Sosienki". Pracując w rodzinnej miejscowości u jednego z niemieckich gospodarzy nazwiskiem Cerkwas, bez wzbudzania podejrzeń w czasie prac gospodarskich organizował bunkry i ziemianki leśne oraz schrony w specjalnie spreparowanych w tym celu stertach słomy. W tych melinach znajdowali schronienie zarówno więźniowie-uciekinierzy z obozu Auschwitz, jak i zagrożeni dekonspiracją partyzanci. Jan organizował także przerzut osób do Generalnej Guberni oraz do innych oddziałów partyzanckich. W działalność konspiracyjną zaangażował całą rodzinę, przenosząc do domu iście wojskowy dryl. Swój dom i zabudowania gospodarcze przeznaczył na miejsce czasowego przechowywania wycieńczonych więźniów i tzw. lotnego sztabu OP „Sosienki". Brał udział w wielu akcjach partyzanckich, a jego podoficerskie doświadczenie było wysoko cenione przez kpt. Wawrzyczka. Zagrożony dekonspiracją i aresztowaniem, pod koniec 1944 roku opuścił Bielany, przenosząc się do innego oddziału, operującego w rejonie Kocierza, Międzybrodzia i Wielkiej Puszczy (OP AK „Garbnik"), gdzie doczekał końca wojny. Po powrocie do Bielan wstąpił do odradzającego się pod kierownictwem Stanisława Mikołajczyka Polskiego Stronnictwa Ludowego. W kwietniu 1945 roku został zatrzymany przez NKWD wraz z innymi mieszkańcami Bielan i przewieziony do aresztu w Dziedzicach. Zwolniony, przeszedł znowu do konspiracji kiedy Urząd Bezpieczeństwa zaczął interesować się jego wojenną działalnością. Bezpieka rozpoczęła wówczas inwigilowanie rodziny Jana Jamroza. Funkcjonariusze UB razem z lokalnymi działaczami partyjnymi nachodzili dom „Maczugi", stosując nawet w stosunku do członków jego rodziny formy aresztu domowego, licząc na jego schwytanie. Jan skutecznie unikał aresztowania przez 3 lata, ukrywając się początkowo w Dusznikach-Zdroju, a po powrocie w piwnicy domu u Jedlińskich lub w schowku, który wielokrotnie w okresie okupacji ratował życie partyzantom „Sosienek" i więźniom obozu. Kierując się doświadczeniem konspiracyjnym nigdy na noc nie pozostawał w domu. Ujawnił się pod koniec 1947 roku. Urząd Bezpieczeństwa nie przestał jednak interesować się jego osobą, nadal stosując obserwację przez podstawione osoby. Jan otrzymał pracę w Gminnej Spółdzielni w Kętach, gdzie pozostawał pod stałym nadzorem działaczy partyjnych. Zmarł 23 marca 1962 roku. Pochowany na cmentarzu w Bielanach. W dniu 11 listopada 2008 roku decyzją prezydenta RP, odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.


Biogram przygotowany przez Marcina Dziubka

Relacja

Galeria

Wideo

Audio

PartnerzyPartnerem Projektu jest Województwo Małopolskie