Syn Franciszka Barcika i Franciszki z domu Korycińskiej. Urodzony w Bielanach 22 grudnia 1898 roku. Wychowywany był w rodzinie wielodzietnej – miał sześciu braci. Szkołę Ludową ukończył w Bielanach, kontynuując naukę w Gimnazjum w Bielsku. Los zetknął Jana Barcika z wojskiem w okresie I wojny światowej, kiedy wcielono go do armii austriackiej (od 15.10.1917. – 1.11.1918). Jeszcze w czasie trwania wojny ukończył Seminarium Nauczycielskie w Kętach. Pracował jakiś czas w charakterze nauczyciela w Gimnazjum w Bielsku. Fascynacja wojskiem z jednej, ale i potrzeba obrony odzyskanej tak niedawno niepodległości z drugiej strony, skłoniły go do złożenia akcesu do  tworzącego się Wojska Polskiego – 12 pułku piechoty Ziemi Wadowickiej, a następnie 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku-Białej. W ramach 3 pułku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Za zasługi w 1922 roku odznaczony został Krzyżem Walecznych 2 klasy i w dniu 8.04.1922 roku awansowany na stopień porucznika. Kolejny awans na stopień kapitana otrzymał 31.03.1928 roku. Był m.in. wykładowcą w szkole podchorążych piechoty w Białostockiem. Do rezerwy przeniesiony został 31.03.1935 roku (po wypadku z materiałami chemicznymi jakiemu uległ) z przydziałem oficerskim do 75 pułku piechoty.
Od 1935 roku mieszkał w Bielsku – Białej, dalej w Katowicach, gdzie pracował na kolei jako kierownik Kolejowego Przysposobienia Wojskowego. We wrześniu 1939 roku nie otrzymał przydziału na żadne stanowisko w wojsku. Po klęsce w wojnie obronnej wraz z żoną Stanisławą i córką Marią przeniósł się do Kęt – Lanckorony.
Od początku okupacji zaangażowany był czynnie w pracę konspiracyjną. Wspólnie z kilkoma oficerami z Oświęcimia współtworzył zręby organizacji ZWZ/AK. Pełnił funkcję komendanta placówki w Kętach oraz dowódcy grupy dywersyjno-partyzanckiej w Bielanach-Kańczudze o kryptonimie „Kańczuga”. Sam posługiwał się pseudonimami: „Soła” i „Koryciński”. Po 1940 roku szczególnie mocno zaangażował się w pracę Komitetu Pomocy Więźniom Politycznym Obozu Auschwitz, jaki powołano w ramach organizacji ZWZ. Zorganizował w swojej drużynie tzw. ochronkę, w której zbierano żywność, ubrania i lekarstwa dla więźniów. Jan Wawrzyczek tak wspominał kapitana „Sołę”: […] Był duszą wszystkich poczynań dywersyjnych i sabotażowych przeciwko okupantowi, najaktywniejszym z konspiratorów podziemia, przywódcą duchowym i wojskowym walczącego podziemia […] Sam skromny, cichy, nie szukał rozgłosu ani stanowisk […]Do dziś dnia nie schodzi mi z oczu Jego pochylona sylwetka, Jego wielkość ducha, potęga wiary, bezmiar ofiary i poświęceń […]
W 1942 roku Jan Barcik objął funkcję oficera taktycznego podokręgu bielskiego organizacji ZWZ/AK.
Pod koniec 1942 roku w wyniku działalności agenta Gestapo Stanisława Dembowicza ps. „Radom”, który przeniknął w struktury organizacji, doszło do rozbicia ścisłego sztabu obwodu oświęcimskiego AK. Jana Barcika gestapo aresztowało w Kętach we wrześniu. Osadzono go w więzieniu w Mysłowicach, gdzie - według oficjalnej, urzędowej wersji - zmarł na tyfus w lutym 1943 roku. W raporcie jaki z terenu przyobozowego został wysłany  do okręgu śląskiego Armii Krajowej podano, że Jan Barcik został rozstrzelany w obozie Auschwitz 25 stycznia 1943 roku wraz ze ścisłym kierownictwem obwodu oświęcimskiego.

30 listopada 1988 roku Jan Barcik pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Oświęcimskim

Biogram przygotowany przez Marcina Dziubka